ਸਰਵਜੀਤ ਸੰਿਘ ਸੈਕਰਾਮੈਂਟੋ
ਸੱਿਖ ਮਾਨਸਕਿਤਾ ‘ਚ ਘਰ ਕਰ ਚੁੱਕੀਆਂ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਤਾਰੀਖਾਂ ਭਾਵੇਂ ਅੱਜ ਤੋਂ 345 ਸਾਲ ਪਹਲਾ ਇਕੋ ਦਨਿ ਹੀ ਆਈਆਂ ਸਨ ਪਰ ਹਰ ਸਾਲ ਅਜੇਹਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਚੋਂ ਇਕ ਤਾਰੀਖ 23 ਪੋਹ, ਸੂਰਜੀ ਬ੍ਰਕਿਮੀ (ੰੋਲਅਰ) ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਪੋਹ ਸੁਦੀ 7, ਚੰਦਰਸੂਰਜੀ (æੁਨਸੋਲਅਰ) ਬ੍ਰਕਿਮੀ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਤਾਰੀਖਾਂ ‘ਚ ਇਕ ਤਾਰੀਖ ਦੀ ਚੋਣ ਕਰਨੀ ਸਾਡੇ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚਨੌਤੀ ਬਣਦੀ ਜਾਂ ਰਹੀ। ਇਹ ਚਨੌਤੀ, ਕਸੇ ਹੋਰ ਨੇ ਨਹੀ ਦੱਿਤੀ ਸਗੋਂ ਸਾਡੇ ਧਾਰਮਕਿ ਮੁਖੀਆਂ ਵਲੋਂ ਹੀ ਦੱਿਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਆਓ, ਦਨੋ-ਦਨਿ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦੀ ਜਾਂ ਰਹੀ ਇਸ ਸਮੱਸਆਿ ਬਾਰੇ ਮੁਢਲੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਸਾਂਝੀ ਕਰੀਏ।
ਕੈਲੰਡਰ ਵਗਿਆਿਨ ਦਾ ਅਰੰਭ ਵੀ, ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਹੋਸ਼ ਸੰਭਾਲਣ ਨਾਲ ਹੀ ਹੋ ਗਆਿ ਸੀ। ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਲਾ ਦਨਿ ਦੇ ਚਾਨਣ ਅਤੇ ਰਾਤ ਦੇ ਅੰਧੇਰੇ ਦਾ ਹੀ ਪਤਾ ਸੀ। ਖਆਿਲ ਕਰੋ ਕ ਿਜਦੋਂ ਕਸੇ ਸਆਿਣੇ ਨੇ ਚੰਦ ਦੇ ਮੱਸਆਿ ਤੋਂ ਪੁਨਆਿ ਤੱਕ ਚਾਨਣੇ ਪੱਖ (ਸੁਦੀ ਪੱਖ) ਅਤੇ ਪੂਨਆਿ ਤੋਂ ਮੱਸਆਿ ਦੇ ਹਨੇਰੇ ਪੱਖ (ਵਦੀ ਪੱਖ) ਦੀ ਗਣਿਤੀ ਕਰਕੇ ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਮੁੱਢ ਬੰਨਆਿ ਹੋਵੇਗਾ ਤਾਂ ਇਨਸਾਨ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਚਿ ਕੰਿਨੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਤਬਦੀਲੀ ਆਈ ਹੋਏਗੀ। ਇਸ ਵਚਿ ਕੋਈ ਸ਼ੱਕ ਨਹੀ ਕ ਿਸਭ ਤੋਂ ਪਹਲਾ ਚੰਦ ਅਧਾਰਤ ਕੈਲੰਡਰ ਹੀ ਹੋਂਦ ਵਚਿ ਆਇਆ ਸੀ। ਜਓਿ-ਜਓਿ ਮਨੁੱਖ ਨੇ ਤਰੱਕੀ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਮੌਸਮ ਸਬੰਧੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਵਚਿ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਸੂਰਜੀ ਕੈਲੰਡਰ ਹੋਂਦ ਵਚਿ ਆ ਗਏ। ਅੱਜ ਵੀ ਚੰਦ ਅਧਾਰਤਿ ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਸ਼ੁਧ ਰੂਪ ਹਜਿਰੀ ਕੈਲੰਡਰ, ਇਸਲਾਮ ਧਰਮ ਵਚਿ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹੈ। ਹੰਿਦੂ ਧਰਮ ਵਚਿ ਚੰਦ+ਸੂਰਜੀ ਬ੍ਰਕਿਮੀ ਕੈਲੰਡਰ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹੈ ਅਤੇ ਸਖਿ ਧਰਮ ਚੰਦ+ਸੂਰਜੀ ਬ੍ਰਕਿਮੀ, ਸੂਰਜੀ ਬ੍ਰਕਿਮੀ ਅਤੇ ਸੀ ਈ ਕੈਲੰਡਰ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਕੋਈ ਧਾਰਮਕਿ ਵਸ਼ਾ ਨਹੀ ਹੈ ਫਰਿ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਧਰਮ ਨਾਲ ਗੂਡ਼ਾ ਸਬੰਧ ਹੈ। ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਵ ਤਾਂ ਸਮੇਂ ਦੀ ਗਣਿਤੀ-ਮਣਿਤੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੌਮ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਦਹਾਡ਼ਆਿਂ ਦੀ ਸਹੀ ਨਸ਼ਾਨ ਦੇਹੀ ਕਰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਧਰਤੀ ਆਪਣੇ ਧੁਰੇ ਤੇ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ ਇਸ ਦਾ ਇਕ ਚੱਕਰ, ਜਸਿ ਨੂੰ ਦਨਿ ਅਤੇ ਰਾਤ ਕਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, 24 ਘੰਟੇ ਵਚਿ ਪੂਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਧਰਤੀ ਸੂਰਜ ਦੇ ਦੁਵਾਲੇ ਵੀ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ, ਇਹ ਚੱਕਰ 365।242196 ਦਨਿ (365 ਦਨਿ, 5 ਘੰਟੇ, 48 ਮੰਿਟ ਅਤੇ 45 ਸੈਕੰਡ) ਵਚਿ ਪੂਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਮੌਸਮੀ ਸਾਲ ਕਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚੰਦ ਧਰਤੀ ਦੇ ਦਵਾਲੇ ਘੁੰਮਦਾ ਹੈ ਇਹ ਚੱਕਰ 354।37 ਦਨਿ (354 ਦਨਿ, 8 ਘੰਟੇ, 52 ਮੰਿਟ ਅਤੇ 48 ਸੈਕੰਡ) ਵਚਿ ਪੂਰਾ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਵ ਚੰਦ ਦਾ ਇਕ ਸਾਲ ਮੌਸਮੀ ਸਾਲ ਤੋਂ ਲੱਗ-ਭੱਗ 11 ਦਨਿ ਛੋਟਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਹੈ ਸਾਡੀ ਸਮੱਸਆਿ ਦੀ ਅਸਲ ਜਡ਼੍ਹ। ਹੁਣ ਜੇ ਹਜਿਰੀ ਕੈਲੰਡਰ ਵਾਂਗੂ ਹੀ ਸਾਰੇ ਦਹਾਡ਼ੈ ਮਨਾਏ ਜਾਣ ਤਾਂ ਹਰ ਸਾਲ ਉਹ ਦਹਾਡ਼ਾਂ ਪਹਲੇ ਸਾਲ ਨਾਲੋਂ 11 ਦਨਿ ਪਹਲਾ ਆ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ 33 ਸਾਲ ਪਛੋਂ ਮੁਡ਼ ੳਸੇ ਤਾਰੀਖ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ-ਤੇਡ਼ੇ ਆ ਜਾਵੇਗਾਂ। (ਸੂਰਜ ਦੇ 33 ਸਾਲ = ਚੰਦ ਦੇ 34 ਸਾਲ) ਜਵੇ ਗੁਰੂ ਗੋਬੰਿਦ ਸੰਿਘ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਹਾਡ਼ਾ ਪੋਹ ਸੁਦੀ 7, 2011 ਸੀ ਈ ਵਚਿ 11 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਸੀ ਅਤੇ ਹੁਣ ਇਹ ਦਹਾਡ਼ਾ ਇਸ ਤੋਂ 11 ਦਨਿ ਪਹਲਾ ਭਾਵ 31 ਦਸੰਬਰ 2011 ਨੂੰ ਹੈ। ਇਸ ਹਸਾਬ ਨਾਲ ਤਾਂ 2012 ਵਚਿ ਇਹ 20 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਨਹੀ!
ਹੁਣ ਚੰਦ ਦਾ ਸਾਲ ਸੂਰਜੀ ਬਕ੍ਰਿਮੀ ਸਾਲ ਨਾਲੋਂ ਲੱਗ-ਭੱਗ 22 ਦਨਿ ਪਛੇ ਰਹ ਿਗਆਿ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਸੂਰਜੀ ਬਕ੍ਰਿਮੀ ਸਾਲ ਦੇ ਨੇਡ਼ੇ-ਤੇਡ਼ੇ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇਸ ਵਚਿ ਇਕ ਮਹੀਨਾ ਹੋਰ ਜੋਡ਼ ਦੱਿਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, 2012 ਵਚਿ ਚੰਦ ਦੇ ਸਾਲ ਦੇ 13 ਮਹੀਨੇ ਹੋਣਗੇ। 2012 ਵਚਿ ਭਾਦੋਂ ਦੇ ਦੋ ਮਹੀਨੇ ਹੋਣਗੇ। (19 ਸਾਲਾਂ ਵਚਿ ਚੰਦ ਦੇ 7 ਸਾਲ, 13 ਮਹੀਨਆਿ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ) ਇਹ ਤੇਰਵਾਂ ਮਹੀਨਾ ਜਸਿ ਨੂੰ ਲੌਂਦ ਦਾ ਮਹੀਨਾ ਕਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹੰਿਦੂ ਮਤ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਮਹੀਨਾ ਮਾਡ਼ਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵੱਿਚ ਕੋਈ ਸ਼ੁਭ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। 2012 ਵਚਿ ਚੰਦ ਦਾ ਸਾਲ ਸੂਰਜੀ ਸਾਲ ਤੋਂ 18/19 ਦਨਿ ਵੱਡਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਜਹਿਡ਼ਾ ਦਹਾਡ਼ਾ 20 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ ਹੁਣ ਉਹ 2013 ਵਚਿ 18 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਆਵੇਗਾ। ਹੁਣ ਫੇਰ ਚੰਦ ਦੇ ਸਾਲ ਲੰਬਾਈ ਮੁਤਾਬਕ ਗੁਰਪੁਰਬ 11 ਦਨਿ ਪਹਲਾ ਭਾਵ 7 ਜਨਵਰੀ 2014 ਨੂੰ ਆਵੇਗਾ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਅੱਗਲਾ 28 ਦਸੰਬਰ 2014 ਨੂੰ । 2015 ਸੀ। ਈ। ਵਚਿ ਇਹ ਦਹਾਡ਼ਾ ਨਹੀ ਆਵੇਗਾ। ਇਹ ਹੈ ਚੰਦ+ਸੂਰਜੀ ਬਕ੍ਰਿਮੀ ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਕਮਾਲ।
ਜਸਿ ਦਨਿ ਗੁਰੂ ਗੋਬੰਿਦ ਸੰਿਘ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਹੋਇਆ ਸੀ ਉਸ ਦਨਿ ਚੰਦ+ਸੂਰਜੀ ਬਕ੍ਰਿਮੀ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਪੋਹ ਸੁਦੀ 7 ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੂਰਜੀ ਬਕ੍ਰਿਮੀ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ 23 ਪੋਹ ਅਤੇ 22 ਦਸੰਬਰ 1666 ਜੁਲੀਅਨ ਵੀ ਸੀ। 1666 ਤੋਂ ਪਛੋਂ 1685 ਵਚਿ ਇਹ ਤੰਿਨੇ ਤਾਰੀਖਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਆਈਆਂ ਸਨ ਪਰ ਹੁਣ ਮੁਡ਼ ਇਹ ਤੰਿਨੇ ਤਾਰੀਖਾਂ ਹਜਾਰਾਂ ਸਾਲ ਇਕੱਠੀਆਂ ਨਹੀ ਆਉਣਗੀਆਂ ਕਉਿਂਕ ਿ1752 ‘ਚ 3 ਸਤੰਬਰ ਨੂੰ 14 ਸਤੰਬਰ ਮੰਨਕੇ ਜੂਲੀਅਨ ਨੂੰ ਗ੍ਰੈਗੋਰੀਅਨ ਬਣਾ ਦੱਿਤਾ ਗਆਿ ਸੀ। ਪੋਹ ਸੁਦੀ 7 ਅਤੇ 23 ਪੋਹ ਪਛਿਲੀ ਸਦੀ ਵਚਿ ਸਰਿਫ 4 ਵਾਰੀ (1903, 49, 68, 87) ਇਕੱਠੀਆਂ ਆਈਆਂ ਸਨ। ਹੁਣ 2014 ਵਚਿ 7 ਜਨਵਰੀ ਦਨਿ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਪੋਹ ਸੁਦੀ 7 ਅਤੇ 23 ਪੋਹ ਇੱਕਠੀਆਂ ਆਉਣਗੀਆਂ। ਉਸ ਤੋਂ ਅੱਗੋਂ 6 ਜਨਵਰੀ ਸੋਮਵਾਰ 2025 ਵਚਿ ਇਕ ਹੀ ਦਨਿ ਆਉਣਗੀਆਂ। ਅਸੀ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਹਾਡ਼ਾ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਤਾਰੀਖਾਂ ਦੇ ਇਕੱਠੀਆਂ ਆਉਂਣ ਦਾ ਇੰਤਜਾਰ ਨਹੀ ਕਰ ਸਕਦੇ। ਸੋ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕ ਿਸਾਨੂੰ ਦੋਵਾਂ ‘ਚ ਇਕ ਤਾਰੀਖ ਦੀ ਚੋਣ ਹੀ ਕਰਨੀ ਪਵੇਗੀ।
ਹੁਣ ਸਵਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕ ਿਜੇ ਅਸੀ ਇਹ ਦਹਾਡ਼੍ਹਾ ਪੋਹ ਸੁਦੀ 7 ਦੀ ਬਜਾਏ 23 ਪੋਹ ਨੂੰ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਕੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ? ਨਹੀ! ਇਸ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਨਹੀ ਹੁੰਦਾ। ਇਸ ਨਾਲ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਲਾਭ ਹੀ ਲਾਭ ਹੈ। ਅਸੀ ਵਦੀ-ਸੁਦੀ ਦੇ ਮੱਕਡ਼ਜਾਲ ‘ਚ ਨਕਿਲ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ। ਸਾਡਾ ਇਹ ਲਾਭ ਸ਼ਾਇਦ ਕਸੇ (?) ਹੋਰ ਲਈ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾਇਕ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੋਵੇ। ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕ ਿਸਾਡੇ ਧਾਰਮਕਿ ਮੁਖੀਆਂ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਲਾਭ ਨਾਲੋਂ ਕਸੇ (?) ਹੋਰ ਦੇ ਹੋਣ ਵਾਲੇ ਸੰਭਾਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਜਆਿਦਾ ਫਕਿਰ ਹੈ।
ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਅਸੀ ਇਹ ਦਹਾਡ਼ਾਂ ਪੋਹ ਸੁਦੀ 7 ਦੀ ਬਜਾਏ 23 ਪੋਹ ਨੂੰ ਮਨਾਉਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਇਹ ਦਨਿ ਹਰ ਸਾਲ ਤਕਰੀਬਨ ਇਕ ਹੀ ਤਾਰੀਖ ਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। 1666 ਤੋਂ 1751 ਤਾਂਈ 23 ਪੋਹ 22 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਹੀ ਆਉਂਦਾ ਰਹਾ ਹੈ। ਬਕ੍ਰਿਮੀ ਸਾਲ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਦੇ ਫਰਕ ਕਰਾਨ ਕਦੇ-ਕਦੇ 21 ਜਾਂ 23 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਵੀ ਆਇਆ ਸੀ। 1752 ਵਚਿ 23 ਪੋਹ 2 ਜਨਵਰੀ ਦਨਿ ਮੰਗਲਵਾਰ ਨੂੰ ਸੀ। ਹੁਣ ਇਥੇ ਇਕ ਹੋਰ ਸਮੱਸਆਿ ਆ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਹੈ ਸੂਰਜੀ ਬਕ੍ਰਿਮੀ ਕੈਲੰਡਰ ਅਤੇ ਮੌਸਮੀ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਵਚਿ ਅੰਤਰ। 1960 ਤੋਂ ਪਹਲਾ ਸਾਰੇ ਭਾਰਤ ਵਚਿ ਸੂਰਜੀ ਸਧਾਂਤ ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਬਕ੍ਰਿਮੀ ਕੈਲੰਡਰ ਲਾਗੂ ਸੀ। ਜਸਿ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 365। 2587 ਦਨਿ ਹੈ। ਮੌਸਮੀ ਸਾਲ ਤੋਂ ਇਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਵੱਧ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਮੌਸਮੀ ਸਾਲ ਨਾਲ 60 ਸਾਲ ਵਚਿ ਇਕ ਦਨਿ ਦਾ ਫਰਕ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਵਚਿ ਸੋਧ ਕਰਨ ਉਪ੍ਰੰਤ ਦ੍ਰਗਿਗਣਿਤ ਸਧਾਂਤ ਮੁਤਾਬਕ ਬਕ੍ਰਿਮੀ ਕੈਲੰਡਰ ਹੋਂਦ ਵਚਿ ਆਇਆ ਜਸਿ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 365। 2563 ਦਨਿ ਹੈ। ਦ੍ਰਗਿਗਣਿਤ ਸਧਾਂਤ ਕੈਲੰਡਰ ਵੀ ਮੌਸਮੀ ਸਾਲ ਨਾਲੋਂ 71 ਸਾਲਾਂ ਪਛੋਂ ਇਕ ਦਨਿ ਅੱਗੇ ਲੰਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇਥੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਕਹਾਣੀ। ਜਦੋਂ ਵਦਿਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇਹ ਸੋਚਆਿ ਕ ਿਇਹ ਫਰਕ ਤਾਂ ਵਧਦਾ ਹੀ ਰਹੇ ਗਾ ਤੇ ਸਾਡੇ ਧਾਰਮਕਿ ਦਹਾਡ਼ੇ ਮੌਸਮੀ ਸਾਲ ਤੋ ਬੁਹਤ ਅੱਗੇ ਲੰਘ ਜਾਣਗੇ ਤਾਂ ਕਉਿਂ ਨਾ ਆਪਣੇ ਕੈਲੰਡਰ ਨੂੰ ਮੌਸਮੀ ਕੈਲੰਡਰ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕਿ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ? ਕਨੇਡਾ ਵਾਸੀ ਸ। ਪਾਲ ਸੰਿਘ ਪੁਰੇਵਾਲ ਵਲੋਂ ਬਣਾਏ ਗਏ ਕੈਲੰਡਰ ਤੇ ਕਈ ਸਾਲ ਵਚਾਰਾਂ ਕਰਨ ਉਪ੍ਰੰਤ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਕਮੇਟੀ ਵਲੋਂ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕੀਤਾ ਗਆਿ ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਕੈਲੰਡਰ 2003 ਵਚਿ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਬਿ ਤੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਆਿ ਸੀ। ਅੱਜ ਜੋ ਸੀ ਈ ਕੈਲੰਡਰ ਦੁਨੀਆਂ ਵਚਿ ਲਾਗੂ ਹੈ ਇਸ ਨੂੰ ਗ੍ਰੈਗਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਵੀ ਕਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਜੂਲੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਸੋਧਆਿ ਹੋਇਆ ਰੂਪ ਹੈ। ਜੂਲੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਵੀ ਸੂਰਜ ਅਧਾਰਤ ਸੀ ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 365।25 ਦਨਿ ਸੀ। ਇਸ ਵਚਿ ਵੀ ਮੌਸਮੀ ਸਾਲ ਨਾਲ 128 ਸਾਲ ਵਚਿ 1 ਦਨਿ ਦਾ ਫਰਕ ਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਵਦਿਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਵਚਿ ਸੋਧ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਗ੍ਰੈਗਗੋਰੀਅਨ ਕੈਲੰਡਰ ਹੋਂਦ ਵਚਿ ਆਇਆ। ਗ੍ਰੈਗਗੋਰੀਅਨ ਦੀ ਲੰਬਾਈ 365। 2425 ਦਨਿ ਹੈ। ਇਹ ਮੌਸਮੀ ਸਾਲ ਦੇ ਬੁਹਤ ਹੀ ਨੇਡ਼ੈ ਹੈ। ਹੁਣ 3300 ਸਾਲ ਪਛੋਂ 1 ਦਨਿ ਦਾ ਫਰਕ ਪਵੇਗਾ। ਸੱਿਖ ਧਰਮ ਦੀ ਨਰਾਲੀ ਸ਼ਾਨ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ ਲੰਬਾਈ ਵੀ 365। 2425 ਦਨਿ ਹੈ। ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਕੈਲੰਡਰ ਮੁਤਾਬਕ ਗੁਰੂ ਗੋਬੰਿਦ ਸੰਿਘ ਜੀ ਦਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦਹਾਡ਼ਾ 23 ਪੋਹ ਹਰ ਸਾਲ 5 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਹੀ ਆਵੇਗੀ। ਹੁਣ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਪੂਰੇ ਵਸ਼ਿਵ ‘ਚ ਫੈਲ ਚੁਕੀ ਸੱਿਖ ਕੌਮ ਨੇ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕ ਿਕੀ ਸਾਨੂੰ ਮੌਸਮੀ ਕੈਲੰਡਰ ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਵਗਿਆਿਨਕ ਕੈਲੰਡਰ, (ਨਾਨਕਸ਼ਾਹੀ ਕੈਲੰਡਰ) ਜਸਿ ਦੀਆਂ ਤਾਰੀਖਾਂ ਸਦਾ ਵਾਸਤੇ ਇਕੋ ਹੀ ਰਹਣਿਗੀਆਂ ਦੀ ਲੋਡ਼ ਹੈ ਜਾਂ ਚੰਦਰਸੂਰਜੀ ਬਕ੍ਰਿਮੀ ਕੈਲੰਡਰ ਦੀ, ਜਸਿ ਦੀਆਂ ਤਾਰੀਖਾਂ ਹਰ ਸਾਲ ਬਦਲ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਤਾਰੀਖਾਂ ਦਾ ਪਤਾਂ ਕਰਨ ਲਈ ਵੀ ਕਸੇ (?) ਨੂੰ ਪੁਛਣਾ ਹੀ ਪਵੇਗਾ।