February 18, 2012 admin

ਪੋਲੀਓ ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਖ਼ੋਜ ਕਹਾਣੀ

ਰਣਜੀਤ ਸੰਿਘ ਪ੍ਰੀਤ
ਮੁਬਾਇਲ ਸੰਪਰਕ:੯੮੧੫੭-੦੭੨੩੨

                      ਪੋਲੀਓ ਜਸਿ ਨੂੰ ਲਕਵਾ,ਅਧਰੰਗ ਵਰਗੇ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਵੱਖ ਵੱਖ ਲੋਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੁਕਾਰਆਿ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ,ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨਾ-ਮੁਰਾਦ ਅਤੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਬਮਾਰੀ ਹੈ । ਜੋ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇਸ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵੱਿਚ ਆ ਗਆਿ ,ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਜੋ ਵੀ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਗਆਿ । ਉਸ ਦੀ ਉਮਰ ਭਰ ਲਈ ਭਰਪਾਈ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ । ਪਹਲੋਂ ਪਹਲਿ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ “ਬੱਸ ਜੀ ਕਸਿਮਤ ਦੀ ਗੱਲ ਐ “ਕਹਕੇ ਸਬਰ ਦੇ ਘੁੱਟ ਭਰ ਲਆਿ ਕਰਦੇ ਸਨ । ਕੋਈ ਇਲਾਜ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ । ਪਰ ਅੱਜ ਇਸ ਦੇ ਬਚਾਅ ਲਈ ਦੁਆਈਆਂ ਦੀ ਖ਼ੋਜ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ । ਜੋ ਲੋਕ ਲਾ-ਪ੍ਰਵਾਹੀ ਵਜੋਂ ਅਜਹੀ ਦੁਆਈ ਜਾਂ ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਸਮੇ ਸਰਿ ਸਹੀ ਵਰਤੋਂ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ । ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਦਰ-ਪੇਸ਼ ਰਹੰਿਦਾ ਹੈ । ਇਹ ਦੁਆਈ ਨਵ-ਜਨਮੇ ਬੱਚੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ੫-੬ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਪਲਾਉਣ ਨਾਲ ਕੋਈ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਲਗਪਗ ਖ਼ਤਮ ਹੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ ਕਸਿਮਤ ਦਾ ਕਸੂਰ ਨਾ ਹੋ ਕ ਿਮਾਪਆਿਂ ਦਾ ਕਸੂਰ ਬਣ ਗਆਿ ਹੈ ।
                   ਇਹ ਪਲਸ ਪੋਲੀਓ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਪਲਾਉਣ ਲਈ ਬਕਾਇਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਪਹਲਾਂ ਸਾਂਝੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਇਹ ਬੂੰਦਾਂ ਪਲਾਈਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਫਰਿ ਸਕੂਲਾਂ ਜਾਂ ਘਰ ਘਰ ਜਾ ਕ ਿਵੀ ਅਜਹਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਅੱਜ ਐਤਵਾਰ ਨੂੰ ਇਹ ਪਲਾਈ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਇਸ ਵੈਕਸੀਨ ਦੀ ਖ਼ੋਜ ਵੀ ਬਹੁਤ ਰੌਚਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਹੋਈ ਹੈ ।
                  ਜਦ ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਿਚ ੧੯੩੦ ਅਤੇ ਫਰਿ ੧੯੪੦ ਵੱਿਚ ੧੦ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਬੱਚੇ ਇਸ ਬਮਾਰੀ ਦੀ ਲਪੇਟ ਵੱਿਚ ਆ ਗਏ ਤਾਂ ਅਪੰਗ ਹੋਏ ਬੱਚਆਿਂ ਦੀ ਤਰਸਯੋਗ ਹਾਲਤ ਨੇ ਵਗਿਆਿਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸੋਚਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕਰ ਦੱਿਤਾ । ਪਹਲੋਂ ਪਹਲਿ ਆਸਟਰੀਆ ਦੇ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰ ਕਾਰਲ ਲੈਂਟ ਸਟੈਨਰ ਨੇ ੧੯੦੮ ਵੱਿਚ ਪੋਲੀਓ ਵਾਇਰਸ ਦੀ ਖ਼ੋਜ ਕੀਤੀ । ਫਰਿ ੧੯੪੮ ਵੱਿਚ ਡਾਕਟਰ ਜੌਹਨ ਫਰੈਂਕਲਨਿ ਐਂਡਰਸ ਨੇ ਪੋਲੀਓ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਅਲੱਗ ਕਰਨ ਵੱਿਚ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਈ । ਇਸ ਡਾਕਟਰ ਨੂੰ ਏਸੇ ਕਰਕੇ ੧੯੫੪ ਵੱਿਚ ਨੋਬਲ ਪੁਰਸਕਾਰ ਵੀ ਦੱਿਤਾ ਗਆਿ ।
              ੧੯੩੫ ਵੱਿਚ ਡਾਕਟਰ ਮੌਰਸਿ ਬਰੌਡੀ ਨਊਿਯਾਰਕ ਅਤੇ ਡਾ; ਜਾਹਨ ਕੌਲਮੋਰ ਫਲਾਡੈਲਫੀਆ ਨੇ ਕਈ ਬੱਚਆਿਂ ‘ਤੇ ਪਹਲਾ ਤਜ਼ੁਰਬਾ ਕੀਤਾ । ਪਰ ਇਹ ਤਜ਼ੁਰਬਾ ਸਫ਼ਲ ਨਾ ਹੋ ਸਕਆਿ । ਕਰੀਬ ਇੱਕ ਦਰਜਨ ਬੱਚੇ ਵਕਿਲਾਂਗ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਅੱਧੀ ਦਰਜਨ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ । ਅਮਰੀਕਾ ਵੱਿਚ ਪਹਲੀ ਵਾਰ ੧੯੩੮ ਨੂੰ “ਕੌਮੀ ਪੋਲੀਓ ਸੰਸਥਾ “ਦਾ ਗਠਨ ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਫ਼ਰੈਕਲਨਿ ਰੂਜ਼ਵੈਲਟ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਨਾਲ ਹੋਇਆ । ਜਸਿ ਨੂੰ ਇਸ ਬਮਾਰੀ ਨੇ ੧੯੨੧ ਵੱਿਚ ਅਪਾਹਜ ਬਣਾ ਦੱਿਤਾ ਸੀ ।
               ਡਾ: ਸ਼ਾਲਕ ਜਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਉਦੋਂ ੩੫ ਵਰ੍ਹੇ ਸੀ ,ਇਸ ਖ਼ੋਜ ਕਾਰਜ ਵੱਿਚ ੨੪ ਘੰਟੇ ਬਤੀਤ ਕਰਆਿ ਕਰਦੇ ਸਨ । ਕੌਮੀ ਸੰਗਠਨ ਵੱਲੋਂ ਵੀ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਮਲਿ ਰਹੀ ਸੀ । ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬਾਂਦਰ ਦੇ ਗੁਰਦੇ ਵੱਿਚ ਪੋਲੀਓ ਵਾਇਰਸ ਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਫ਼ਾਰਮਲਹਲਾਇਡ ਦੇ ਘੋਲ ਨਾਲ ਨਸ਼ਟ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦਾ ੧੬੧ ਬੱਚਆਿਂ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਯੌਗ ਕੀਤਾ । ਫਰਿ ੨੬ ਅਪ੍ਰੈਲ ੧੯੫੪ ਨੂੰ ੧੮ ਲੱਖ ੨੯ ਹਜ਼ਾਰ ਬੱਚਆਿਂ ਨੂੰ ਦੁਆਈ ਦੱਿਤੀ ਗਈ । ਇਸ ਨੂੰ ੯੫ % ਕਾਮਯਾਬ ਦਰਸਾਉਣ ਵਾਲਾ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਦੂਰਦਰਸ਼ਨ ਤੋਂ ੧੨ ਅਪ੍ਰੈਲ ੧੯੫੫ ਨੂੰ ਬਰਾਡਕਾਸਟ ਕੀਤਾ ਗਆਿ ।
          ਡਾ; ਸੈਬਨਿ ਨੇ ਪੋਲੀਓ ਮਰੀਜ਼ ਜੋ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਸਨ,ਉਹਨਾਂ ਉੱਤੇ ਕੀਤੇ ਤਜ਼ੁਰਬੇ ਤੋਂ ਤੱਥ ਇਕੱਠੇ ਕਰਦਆਿਂ ਕਹਾ ਕ ਿ“ਰੋਗੀ ਦੇ ਦਮਾਗ ਅਤੇ ਅੰਤਡ਼ੀਆਂ ਵੱਿਚ ਹੀ ਇਸਦਾ ਵਾਇਰਸ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ”। ਉਸ ਨੇ ੧੫ ਹਜ਼ਾਰ ਬਾਂਦਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਖ਼ੋਜ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਵੀ ਬਣਾਇਆ ,ਅਤੇ ਸੱਿਟੇ ਨੂੰ ਸਹੀ ਕਰਾਰ ਦਤਾ । ਸਨ ੧੯੫੭ ਵੱਿਚ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਦੇ ੧੨੭ ਬੱਚਆਿਂ ਨੂੰ ਸੈਬਨਿ ਵੈਕਸੀਨ ਨੇ ੧੦੦ % ਸੁਰਖਅਿਤ ਕਰ ਵਖਾਇਆ ।
              ਡਾ; ਸ਼ੈਬਨਿ ਨੇ ਪੋਲੈਂਡ ਵੱਿਚ ਜਨਮ ਲੈ ਕੇ ੧੯੨੮ ਵੱਿਚ ਨਊਿਯਾਰਕ ਤੋਂ ਅਤੇ ੧੯੩੧ ਵੱਿਚ ਇੱਥੋਂ ਹੀ ਡਾਕਟਰੀ ਦੀ ਉੱਚ ਡਗਿਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ । ਖ਼ੋਜੀ ਗਈ ਟੀਕਾ ਵੈਕਸੀਨ ਜੋ ਬੱਚੇ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵੱਿਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ,ਜਸਿ ਦਾ ਸੁਆਦ ਕੌਡ਼ਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ । ਸ਼ੈਬਨਿ ਜਸਿ ਨੇ ਅੱਜ ਕਰੋਡ਼ਾਂ ਬੱਚਆਿਂ ਨੂੰ ਇਸ ਘਾਤਕ ਬਮਾਰੀ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਦੁਆਇਆ ਹੈ ੮੬ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਬਤਾ ਕੇ ਵਸ਼ੰਿਗਟਨ ਵਖੇ ਅਕਾਲ ਚਲਾਣਾ ਕਰ ਗਏ ਸਨ ।
           ਉਸ ਵੱਲੋਂ ਖ਼ੋਜੀ ਦੁਆਈ ੧੯੬੦ ਵੱਿਚ ੭੦ ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਸੋਵੀਅਤ ਸੰਘ ਦੇ ਬੱਚਆਿਂ ਨੂੰ ਪਲਾਈ ਗਈ । ਜੋ ਸਫ਼ਲ ਰਹੀ । ਡਾ;ਸ਼ਾਲਕ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਤੋਂ ਗੁੱਸਾ ਵੀ ਆਇਆ ਕਰਦਾ ਸੀ ਕ ਿਡਾ; ਸ਼ੈਬਨਿ ਦੀ ਦੁਆਈ ਨੂੰ ਹੀ ਕਓਿਂ ਪ੍ਰਮੁਖਤਾ ਦੱਿਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ?” ਪਰ ਡਾ; ਸ਼ੇਬਨਿ ਨੂੰ ਹੀ ਇਸ ਦੁਆਈ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰਸੱਿਧੀ ਮਲੀ ਅਤੇ ਬਹੁਤੇ ਇਨਾਮ ਸਨਮਾਨ ਵੀ ਉਸ ਦੇ ਹੱਿਸੇ ਹੀ ਰਹੇ ਹਨ । ਅਜਹਾ ਠੀਕ ਵੀ ਸੀ ,ਅਤੇ ਠੀਕ ਵੀ ਹੈ ।

Translate »